پیاده‏روی در وب فارسی – بخش اول

میثم مشکاتی: با رشد روزافزون تولید محتوا در وب، در محدوده‏ی وب فارسی نیز با ظهور و رشد وبسایت‏ها و وبلاگ‏های بسیاری روبرو هستیم که هر روز تعداد آن‏ها در حال افزایش است. کاربران این وبسایت‏ها یا وبلاگ‏ها، چه حرفه‌ای باشند و چه مبتدی، با برخی مشکلات در این بین مواجه هستند که بعضاً با کمی مهارت قابل رفع شدن می‏باشند.
در این مقاله به چند مسئله که در مرور وب فارسی به آن برخورد کرده ام، اشاره می کنم.

عدم رعایت حقوق نویسنده :
حتماً در جستجو‏های خود یا بازدید از یک وبلاگ یا وبسایت به مطالبی که دقیقا مثل هم  هستند برخورد کرده‏اید. اولین سؤالی که پس از خواندن مطلب مورد نظر به ذهنتان می‏رسد ممکن است این باشد که منبع اصلی این مطلب یا مقاله کجاست؟ البته برای افراد حرفه‌‏ای پیدا کردن این منبع چندان سخت نیست؛ اما به واقع چرا به حقوق معنوی مانند حقوق مادی اهمیت داده نمی شود؟

این مورد از کپی مطلب تا استفاده از فایل های دیگر وب سایت ها بدون ذکر منبع، را شامل می شود. خوب است یاد بگیریم که در پایان هر نقل قولی بنویسیم : «منبع : …»
حاشیه: البته خودم هم تا چند وقت پیش چندان به حقوق معنوی مقالات، مطالب و اثرات افراد و شرکت ها اهمیتی نمی دادم، ولی خدارا شکر کم کم در سیر رو به رشدی در مسیر رعایت حقوق معنوی هستم… بیایید به این موضوع که خود در حد بضاعت تولید محتوا کنیم کمی بیندیشیم.

به عمل کار برآید، به سخندانی نیست:
حتما شما نیز با وبسایت ها و وبلاگ‏هایی که در زمینه دانلود نرم افزار، گالری عکس یا کتابخانه‏ی دیجیتال فعالیت می‏کنند، مواجه شده‏‌اید. برخی از این سایت‏ها در بدو شروع فعالیتشان در عنوان یا لوگوی خود از کلماتی چون « بهترین؛ بزرگترین؛ بی همتاترین؛مرجع … ؛ … » استفاده می‏کنند که در عمل نشان داده نشده است؛ به طور مثال به فتوبلاگی برخورد می کنید که با جمع آوری کمتر از 60 عکس از طبیعت و عکس‏های متفرقه‏ی دیگر ادعای بزرگترین فتوبلاگ فارسی را یدک می کشد؛ ادعایی که بهترین فوتوبلاگ‏ها تنها در عمل نشان می‏دهند.

خطا! صفحه‌‏ی مورد نظر پیدا نشد!

مورد دیگری که در وبسایت یا وبلاگ‏ها، کاربران را آزار می‏دهد لینک‏های شکسته است –  لینک‏های شکسته لینک‏هایی هستند که در حال حاضر به هیچ صفحه یا فایلی اشاره نمی‌‏کنند – و این مشکل زمانی  به وجود می‏‌آید که لینک‏های‏ سایت‏ها در طی دوران فعالیتشان توسط مدیران بررسی نمی شود و تنها کاربر را سردرگم می‏کند و کاربر با کلیک روی لینک با پیغام «خطا! صفحه‌‏ی مورد نظر پیدا نشد!» مواجه می‏شود.

گاهی نیز متن‏های خطایی مشاهده می‌شود که برای کاربران هیچ معنایی ندارد. این در حالیست که نوشتن یک سیستم گزارش خطا به مدیر نیاز به کدنویسی چندانی ندارد.

لطفاً کمی صبر کنید:
مطلب دیگر، بحث عدم آشنایی مدیران و مسئولین وبلاگ ها، با طراحی سایت وکدهای HTML  است. به طور مثال با وبلاگی مواجه می‏شوید که حاوی مطلب یا مقاله‏ی دلخواه شماست، اما پس از پایان بارگزاری آن (البته پس از بارگزاری 10 جعبه‏ی لینک، 10 بنر فلش تبلیغاتی، 2 پنل لینک دهی دوستان و متفرقه و هزاران پنل متفرقه که ممکن است بارگزاری آن‏ها تنها کمی!! طول کشد) با طراحی پس زمینه مشکی با رنگ متن نارنجی پررنگی مواجه می شوید که در اسرع وقت مجبور می شوید دکمه Close تب یا پنجره مرورگر خود را کلیک کنید.
حال حتی اگر از دسته کاربران صبور باشید؛ پس از بارگزاری کامل صفحه برای استفاده کامل از یک مطلب یا یک لینک خاص با این پیغام مواجه می شوید: « کاربر گرامی برای مشاهده لینک ابتدا باید عضو شوید… » که البته عضو شدن در برخی سایت ها هم به قدری سخت و آزاردهنده است که اصطلاحا «گاو نر میخواهد و مرد کهن! ». ناگفته نماند که به تجربه ثابت شده که سایتها به شرط ارائه‌‏ی محتوای قابل تأمل و مفید برای کاربر، به خودی خود زمینه‏ی مساعد را برای ترغیب کاربران به عضویت مهیا می کنند.

نظارت سخت نیست
عدم نظارت بر وب سایت‏ها یا وبلاگ‏ها، که امری نه چندان سخت است، در وهله اول گریبانگیر کاربران خواهد شد. این مسئله حتی در برخی وبسایت‏های رسمی و معتبر نیز به چشم میخورد.

به طور مثال، به وبسایت یک بانک مراجعه می کنید؛ پس از به ورود به قسمت بانکداری اینترنتی آن می‏خواهید سرویسی را برای حساب خود فعال کنید؛ مراحل زیادی را می‏‏گذرانید و در نهایت در آخرین مرحله با پیغام «کاربر عزیز هم اکنون این سرویس فعال نیست! » مواجه می شوید.
در حاشیه: طراحان و برنامه نویسان وب، این نکته اخیر را خیلی جدی بگیرند؛ چون می تواند یکی از دلایل جذب یا ماندگاری ارتباط کاربران قدیمی و جدید با وبسایت یا وبلاگ شما شود.

دکور سایت یا وبلاگ:
شاید از خود بپرسید این قسمت کجاست؟ بله! قسمت «ارتباط با ما» قسمتی است که در بعضی سایت‏‏ها از آن به عنوان یک دکور یا یک کالای لوکس استفاده می‏شود. اگر کاربری پیغام یا سؤالی را در این قسمت وارد و برای مدیر ارسال کند، نمی تواند به قطعیت انتظار جواب داشته باشد. حداقل اگر جواب مناسبی برای کاربر سؤال کننده نداریم، برای ارج نهادن به او می‏توانیم متن مناسبی مانند «متاسفانه در این مورد نمی توانیم کمکی به شما کنیم » برای او ارسال کنیم. البته ناگفته نماند که در بعضی از سایت‏های رسمی نهادها یا سازمانها یا … بخش‏های دکوری به وفور پیدا می‏شود؛ که گاه خودِ ماهیت سایت را نیز زیر سوال می برد!

از نسخه‏ی آزمایشی تا نهایی
وب سایت‏ها همانند روند تولید یک نرم‏افزار باید روند تولید از نسخه‏های آزمایشی تا نسخه‏‏ی نهایی را طی کنند تا به نوعی هم کاربر از روند و نوع نسخه مطلع شود و هم به تدریج عیوب اساسی وایراد‏های احتمالی برطرف شود. پس برای شروع و راه اندازی یک وب سایت حداقل زمانی را برای بارگزاری نسخه آزمایشی وب سایت خود قرار دهید؛ تا هم کاربران از یک سو حد انتظار خود را مشخص کرده و از سوی دیگر در طی این مدت با زوایای مختلف سایت آشنا شده تا عیوب اصلی و مشکلات احتمالی آن برطرف شود.

بعد‏ نوشت: بخش دوم و پایانی را هم از اینجا بخوانید.