بمب الکترومغناطیس:سلاحی ویرانگر اما با وجدان!

محمد معلمی: وقتی بیشتر افراد به سلاح های هسته ای فکر می کنند، تصاویری از نابودی ساختمان ها، بلند شدن توده ای از ابرهای های قارچی شکل و شهرهایی ویران شده جلوی چشمشان می آید.
مردم در مورد سلاح های هسته ای به این مسئله توجه نمی کنند که انفجار تنها آغاز کار است و بقیه ی مضرات این سلاح ها مانند تشعشعات رادیواکتیو را کمتر مورد توجه قرار می دهند. یکی از انواع تشعشعاتی که توسط سلاح های هسته ای ساطع می شوند پالس های الکترو مغناطیس هستند.

پالس الکترومغناطیس چیست؟
یک پالس الکترومغناطیس یک نیروی قوی الکتریکی است که از تغییرات اثر کامپتون که بازتاب کامپتون نامیده می شود ایجاد می شود. این پالس که پس از یک انفجار هسته ای ایجاد می شود با تولید یک جریان الکتریکی بسیار قوی باعث از کار افتادن اجزای الکتریکی به خصوص نیمه هادی ها می شود. دامنه ی تاثیر این پالس فقط به دستگاه های الکتریکی روی زمین محدود نمی شود و هواپیماها ، هلیکوپترها و تمام وسیله های هوایی دارای سیستم های الکترونیکی نیز در معرض حمله قرار می گیرند. در حقیقت هر وسیله الکتریکی که در معرض این پالس قرار بگیرد به یک وسیله بی استفاده مبدل می شود.

همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، در شعاع تشعشع این انفجار شهر در تاریکی فرو رفته است.

بمب الکترومغناطیس چیست؟

وجود چنین پالس قدرتمندی باعث شد تا بمب الکترومغناطیس ایجاد شود. بمب های الکترومغناطیس بمب هایی هستند که برای تخریب هدف خود، از یک پالس شدید الکترومغناطیس بهره می گیرند. این پالس الکترومغناطیس، تمام سامانه های الکتریکی و الکترونیکی در شعاع تخریب را از کار می اندازد. از آنجاییکه بدن انسان و موجودات زنده در مقابل امواج الکترومغناطیس مقاوم است، انفجاراین نوع بمب تلفات جانی به همراه ندارد، اما اثرات مخرب آن بر روی سامانه های اطلاعاتی، عملا جامعه هدف را به پیش از عصر اطلاعات باز میگرداند!

زمانی را تصور کنید که در یک شهر آرام به سر می برید. ناگهان نور شدیدی ساطع می شود و در یک لحظه همه چیز در خاموشی فرو میرود. بوی سوختن وسایل الکتریکی در فضا می پیچد، پوشش سیم ها سوخته و خطوط نازک تلفن قطع می شود و مهم تر از همه اینکه درون هیچ کامپیوتری حتی یک بیت اطلاعات باقی نمانده و در عین حال هیچ کس کوچکترین آسیبی ندیده است. پس از انفجار بمب الکترومغناطیسی بر فراز چنین شهری، در کسری از ثانیه انرژی الکتریکی‏ای به توان یک تا دو میلیارد وات، کلیه سیستمهای مخابراتی، رادیویی و تلویزیونی را از کار می اندازد. برق شهر قطع می‌گردد، مدار الکتریکی همه کامپیوترها می‌سوزد. تمام باتری ها و خازن ها منفجر می‌شوند. لامپ تصویر همه تلویزیون ها و مانیتورهای خاموش یا روشن، نورانی شده و می‌سوزد. همه موتورهای الکتریکی با آخرین دور به گردش در می آیند و همه از کار می‌افتند و ناگهان شهر در تاریکی فرو می‌رود. شهر بدون الکتریسیته، موتور، باتری، مخابرات و حرکت کاملا فلج می‌شود. همه این اتفاقات با سرعت نور یعنی کسری از ثانیه پس از انفجار یک بمب الکترومغناطیسی در حوزه میدان مغناطیسی آن اتفاق می‌افتد.

پالس الکترومغناطیس چگونه کشف شد؟
اثر پالس الکترومغناطیس در طی آزمایش های هسته ای مشاهده شد. در سال 1958 زمانی که نیروی دریای آمریکا در حال آزمایش بمب های قوی هسته ای بر فراز اقیانوس آرام بود، اختلالات الکترونیکی بسیاری در جزایر هاوایی و استرالیا گزارش شد. بعد از تحقیقات بسیار مشخص شد که عامل این اختلالات الکترونیکی، پالس های الکترومغناطیسی بودند که پس از انفجار این بمب های هسته ای تا مایل ها دورتر متشعشع شده بودند.

روش های مقابله با اثر پالس الکترومغناطیس:
تا کنون هیچ روشی که کاملا جلوگیرنده ی این پالس ویرانگر باشد یافت نشده است. دو راه پیشنهادی برای مقابله با این پالس نیز هر کدام مشکلاتی به همراه دارند. یکی از راه های پیشنهادی استفاده از قفس فارادی است. چگونگی عملکرد این وسیله شبیه برق گیر هایی است که بر روی ساختمان های بلند نصب می شود. پس از انفجار یک بمب الکترومغناطیس این وسیله پالس الکترو مغناطیس تولید شده را جذب می کند و به زمین منتقل می کند اما مشکل اینجاست که به قدری قدرت این پالس زیاد است که پس از مدت کوتاهی دستگاه از جریان اشباع شده و شروع به پس زدن جریان می کند و تمام وسایل مجاورش را نابود می سازد. راهکار دیگر عایق ساختن تمام مدارهای الکتریکی به وسیله ی پوششی است که مانع از نفوذ پالس الکترومغناطیس می شود اما از آنجا که هر وسیله الکتریکی حداقل یک ورودی دارد ممکن است که پالس الکترومغناطیس از این ورودی وارد مدار شود و آنرا نابود سازد. مگر آنکه تمام مدارهای شهر مورد حمله قرار گرفته شده دارای عایق باشد. منظور ازتمام مدارها همه ی مسیر های انتقال برق، تلفن و تمام مدارهای وسایل الکتریکی است که عملا کاری غیرممکن است. اگر تنها یک ورودی عایق نشده باشد باعث می شود که تمام وسایل الکتریکی شهر نابود گردد.

منابع:  + و + و + ( با تغییر و اضافه)